W latach siedemdziesiątych XX wieku olbrzymią popularnością na
Śląsku cieszył się turniej kadry o Puchar im. Emila Sojki. Mogli w nim uczestniczyć szachiści legitymujący się co najmniej kategorią kandydata na mistrza. Była to doskonała szkoła dla młodych zawodników, stawiających pierwsze kroki w elitarnym gronie szachistów utytułowanych. Z takiego turnieju pochodzi ta partia, a moim przeciwnikiem był mistrz FIDE, prywatnie kolega klubowy i przyjaciel, Henryk Fronczek.
1.Sf3
Mistrz Fronczek słynął z tego,
że z debiutami był zawsze "na bieżąco". Ja miałem w tej dziedzinie sporo zaległości, stąd wybór otwarcia w tej partii.
1...Sf6
2.g3
c5
3.Gg2
g6
4.d3
d5
5.0-0
Gg7
6.Sbd2
Białe konsekwentnie unikają głównych wariantów powstających po:
6.c4
Sc6
7.Sc3
0-0
8.Hb3
d4
9.Sd5
Sh5
10.Hb5
e6
11.Sf4
Sxf4
12.Gxf4
e5
13.Gd2
He7
14.a3
Ge6
15.Sg5
itd.
6...0-0
7.e4
Sc6
8.We1
Dokładniejsze było
8.exd5
Sxd5
9.We1
Gg4
10.h3
Gf5
11.Sh4
Ge6
12.Se4
Hb6
13.Sg5
Sc7
14.Sxe6
Sxe6
15.c3
Wad8=.
8...dxe4
9.dxe4
Ge6N
Wbrew pozorom to nienaturalne posunięcie jest wysoko oceniane przez programy komputerowe. Czyżby więc czarne miały przygotowaną niespodziankę, również i w tym debiucie? W bazach partii znalazłem następujące kontynuacje:
I. 9...Hc7 10.c3 Wd8 11.Hc2 e5 12.Sf1 h6 13.Ge3 b6 14.Wad1 Ge6 15.Gc1 b5 16.Se3 Wxd1 17.Wxd1 Wd8 18.Wxd8+ Hxd8 19.a4 a6 20.axb5 axb5 21.b3 Se8 22.Gf1 Sd6 23.Ga3 b4 24.cxb4 cxb4 25.Gb2 Sd4 26.Sxd4 exd4 27.Sd5 Sxe4 28.Sxb4 Hb6 29.Sd3 Gxb3 30.Hc8+ Kh7 31.Gc1 Ge6 32.Hc2 Gf5 33.h4 Sc3 34.f3 Sd5 35.g4 Gxd3 36.Gxd3 Sb4 37.Hc4 Sxd3 38.Hxd3 Hc7 0-1, Lomsadze Davit 2394 - Sulashvili Malkhaz 2491 , Plovdiv 2008- 4-27 Ch Europe.
II. 9...e5 10.c3 h6 11.Hc2 Ge6 12.Gf1 a6 13.Sc4 Hc7 14.a4 Wfd8 15.Sfd2 b6 16.Sb3 Wab8 17.Se3 Hc8 18.a5 Gxb3 19.Hxb3 b5 20.Gg2 c4 21.Ha2 Hc7 22.Sd5 Sxd5 23.exd5 Se7 24.Wd1 Sf5 25.b4 cxb3 26.Hxb3 Wbc8 27.Gd2 Sd6 28.h4 f5 29.Hb1 Hf7 30.Hb3 Sc4 31.Ge1 e4 32.h5 g5 33.Wab1 Wxd5 34.Wxd5 Hxd5 35.Wd1 Hf7 36.Hc2 Se5 37.He2 Sd3 38.Wxd3 exd3 39.Hxd3 Kh8 0-1, Ansell Simon 2405 - Baburin Alexander 2541 , Bunratty 2009- 2-22 It (open).
III. 9...Gg4 10.h3 Gxf3 11.Gxf3 Hc7 12.Gg2 Wad8 13.He2 Sd4 14.Hd1 Sc6 15.He2 1/2-1/2, Speckner Roland 2360 - Egger Thomas 2235 , Krumbach 1985- 9 It (open).
IV. 9...Sg4 10.h3 Sge5 11.Sxe5 Sxe5 12.f4 Sc6 13.c3 e5 14.Sc4 Ge6 15.Hxd8 Waxd8 16.Se3 exf4 17.gxf4 Se7 18.Sg4 Wd7 19.Sf2 Wfd8 20.a4 a5 21.Ge3 b6 22.Gf1 f5 23.Gb5 Wc7 24.Wad1 Wcc8 25.Wxd8+ Wxd8 26.exf5 Gxf5 27.Gxc5 Sd5 28.Ge7 Sxe7 29.Wxe7 Gf8 30.We2 Gh6 31.Kg2 Gxf4 32.Kf3 Gd6 33.Gc4+ Kg7 34.Ge6 Wf8 35.Gxf5 Wxf5+ 36.Ke4 Wh5 37.Wd2 Gc5 38.Wd7+ Kf6 39.Sd3 Gg1 40.Kf3 Ke6 41.Wd8 Ke7 42.Wh8 Wxh3+ 43.Kg2 Gd4 44.cxd4 Wxd3 45.Wxh7+ Ke6 46.b4 Wxd4 47.b5 Kd6 48.Wb7 Kc5 49.Wc7+ ...0-1, Stratil Ladislav Jr 2368 - Langner Ladislav 1863 , Czech Republic 1994 Extra League 1993/94.
V.
9...b6
10.c3
Gb7
11.e5
Sd5
12.e6
f5
1/2-1/2, Moldovan Daniel 2436 - Istratescu Andrei 2450 , Caciulata 1992 It.
10.c3
h6
11.He2
Sd7
Ciekawe było
11...Hc7
!?
12.Sb3
b6
13.Gf4
Hb7
14.Se5
Wad8
15.Sxc6
Hxc6
16.Ha6
g5
17.e5
Sd5
18.Gd2
Hc7
19.He2
a5
20.Wad1
a4
21.Sc1=/+. W partii Maiwald J.U. - Ferrari J. (Austria 2001 Staatsliga B East 2001/01) nastąpiło:
11...Sg4
12.Sf1
Sge5
13.Wd1
Ha5
14.Sxe5
Sxe5
15.Se3
Wad8
16.Sd5
Wfe8
17.Gf4
Kh7
18.h3
Wd7
19.a4
Wc8
20.Hb5
Hd8
21.Gxe5
Gxe5
22.Se3
Wxd1+
23.Wxd1
Hb6
24.f4
Gc7
25.Kf2
Wd8
26.Wxd8
Hxb5
27.axb5
Gxd8
28.e5
b6
29.Gd5
Gxh3
30.Gxf7
Gc8
31.g4
Kg7
32.Ge8
Gc7
33.Sd5
Gd8
34.Kf3
a6
35.c4
axb5
36.cxb5
Ge6
37.Se3
Gb3
38.Gc6
e6
39.Sf1
Gh4
40.Ke3
Kf7
41.Sd2
Gd1
42.Gf3
Gc2
43.Sc4
Gd8
44.Kd2
Gb3
45.Sd6+
Ke7
46.Sc8+
Kd7
47.Sd6
Ke7
48.Sc8+
Kd7
49.Sd6
..1/2-1/2.
12.Sc4
b5
13.Se3
c4
Bardziej szansowny był plan związany z podrywaniem struktury pionowej białych na hetmańskim skrzydle, wykorzystując strzelającą w tę stronę parę gońców, np.
13...b4
14.Gd2
Wb8
15.cxb4
Gxb2
16.Wab1
Gg7
17.b5
Sd4
18.Sxd4
cxd4
19.Sd5
Sb6
20.Ga5
Hd7
21.Gxb6
axb6
22.Wbc1
Gxd5
23.exd5
Gf6=.
14.Wd1
Hc8N
Albo
14...Wc8
15.Sd4
Sxd4
16.cxd4
Sb6
17.d5
Gd7
18.Sc2
Sa4
19.e5
Gf5
20.Sb4
Sc5
21.Sc6
Hd7
22.Ge3
Sd3
23.f4
Wc7
24.Sxe7+
Hxe7
25.d6
Hd7
26.dxc7
Hxc7
27.g4
Gc8
28.Ge4
g5
29.Wxd3
cxd3
30.Gxd3
gxf4
31.Gxf4
Hc5+
32.He3
Hxe3+
33.Gxe3
Gxe5
34.Gxh6
Wd8
35.Gxb5
Gxg4
36.We1
Gxb2
37.We8+
Wxe8
38.Gxe8
Ga3
39.Ge3
a6
40.Ga4
Ge6
41.Gb3
Kg7
42.Gd4+
Kg6
43.Kf2
Kg5
44.Kf3
Rodriguez Valencoso,J -Toledano Llinares,J /Aragon 2003/1/2 (64)
15.Sd4
Sxd4
Misternie utkany plan związany z przerzuceniem skoczka na d3, trzeba było odłożyć ad acta. Dla poparcia tego twierdzenia, przykładowe warianty:
15...Sde5
16.Sxb5
Wb8
17.Sa3
Sa5
18.Sd5
Hb7
19.Ge3
Gg4
20.f3
Ge6
21.Wab1
Wfd8
22.Sb4+/-
lub
15...Sc5
16.Sxb5
Sd3
17.Sd5
Kh7
18.b3
Sxc1
19.Waxc1
cxb3
20.axb3
Wb8
21.Wb1
Gd7
22.Sd4+/-. A to oznacza,
że pierwsza część batalii została przez czarne przegrana i inicjatywę przejmuje strona przeciwna.
16.cxd4
Sb6
17.e5
Wb8
18.Gd2
Gh3
19.Gh1!
Takiego gońca nie można wymienić!
19...h5
20.Gb4
He6
Jeżeli
20...Hd7, to
21.f4
f6
22.Wac1+/=.
21.f4
Wfc8
Korekta ustawienia hetmana nie polepszała trudnego położenia czarnych:
21...Hd7!?
22.d5
Wfd8
23.Ge4
He8
24.Wac1
Wbc8
25.b3
Gf8
26.Gc3
Gg7
27.Gd4
Hd7
28.Gf3
cxb3
29.axb3
Wxc1+/-.
22.d5
Hd7
23.d6!
e6
Słabsze było
23...exd6
24.Gxd6
He8
25.Gxb8
Wxb8
26.Wd2
Gf8
27.Gg2
Ge6+-.
24.Ge4
Sa4
Jeżeli
24...Gf5, to
25.Sxf5
exf5
26.Gf3+-.
25.Wac1
Jeszcze lepsze było
25.b3
a5
26.Gxa5
Sc5+-.
25...a5!?
Czarne za cenę piona próbują zaktywizować swoje siły.
26.Gxa5
Sc5
27.Gf3
Silniejsze było pozostawienie gońca na diagonali b1-h7, aby nie wpuścić skoczka na d3 np.
27.Gb1
Ha7
28.Gc7
Wb7+-.
27...Sd3
28.Wc2
Zabrakło mi odwagi, aby ofiarować jakość, a to była najwłaściwsza droga do sukcesu:
28.Wxd3!
cxd3
29.Wxc8+
Wxc8
30.Hxd3
g5
31.Gxh5
gxf4
32.gxf4
Gh6
33.Gg4
Gxf4
34.Gxh3
Gxe5
35.Gb4
Gxb2
36.Gf1
Ha7
37.Kf2
Gf6
38.a3+/-. Jeżeli zaś białe zdecydowały się na dalszą grę manewrową, to należało wybrać aktywniejsze
28.Wc3
f6
29.exf6
Gxf6
30.Wcxd3
cxd3
31.Hxd3
Gf5
32.Hd2+/-.
28...f6?
Mistrz Fronczek przeszedł obok ciekawej możliwości zagmatwania gry:
28...g5!?
29.fxg5
Gxe5+-
30.Gc7
Wxc7
31.dxc7
Hxc7
32.b3
Gd4
33.Hxd3
cxd3
34.Wxc7
Gxe3+
35.Kh1
Gf5
36.h4
Gb6
37.Wd7
e5
38.Wd6+/-.
29.exf6
Gxf6
30.Gc7
Wa8
Nie wnosiło nic nowego
30...Sb4
31.Gxb8
Wxb8
32.Wcd2
Sxa2
33.g4+-.
31.Gxa8
Miałem przyjemny wybór między kilkoma dobrymi posunięciami. Ale najsilniejsze było
31.Wxd3!
cxd3
32.Hxd3
g5
33.Gxa8
Wxa8
34.Sd5
exd5
35.Hxd5+
Kg7
36.Hxa8
Hf5
37.Wc1, z kończącym atakiem.
31...Wxa8
32.Wxd3!
Wreszcie ręka mi nie drgnęła ...
32...cxd3
33.Hxd3
Kh7
33...Kf8
nie zmieniało biegu rzeczy, np.
34.Gb6
(‹34.Hxg6
Gd4
35.Hd3
Hg7+-)
34...Gf5
35.Sxf5
exf5
36.Hd5+-.
34.Wc5?!
Najkrótsza droga do celu to
34.Gb6
Wc8
35.Wxc8
Hxc8+-
36.d7
Hc1+
37.Hd1
Hxb2
38.d8H
Gxd8
39.Gxd8
Hg7
40.Gg5
b4
41.Hf3
Ha1+
42.Sd1
Hg7.
34...e5
35.fxe5
Gg5
36.e6
Znowu lepsze było
36.Gb6!?
Wc8
37.Wxc8
Hxc8
38.Hxb5
Hc1+
39.Sf1
Hd1+-.
36...Gxe3+
37.Hxe3
Gxe6??
Czarne skróciły swoje cierpienia. Wynik tej potyczki jest już przesądzony, ale obiektywnie najlepsze bylo
37...Hg7
38.He5
Wf8
39.Hxg7+
Kxg7+-. Nie ratowało również
37...Hxe6
38.Hxe6
Gxe6
39.We5+-.
38.He4!
We8
Teraz przed matem najdalej w 6 ruchach nie ma już obrony. Z obowiązku komentatorskiego muszę dodać,
że agonię przedłużało
38...Wf8
39.Wxh5+
Kg7+-.
39.Wxh5+
Kg7
Albo
39...Kg8
40.Hxg6+
Hg7
41.Hxe8+
Hf8
42.Wg5+
Kh7
43.Hxf8
Gxa2
44.Hg7#.
40.He5+
Kf8
40...Kf7
41.Wh7+
Kf8
42.Hf6+
Hf7
43.Wh8#
41.Hf6+
i czarne uznały dalszy opór za bezsensowny:
41.Hf6+
Hf7
42.Wh8#. 1-0