1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Sf6 4.Sg5
Ruch ten może prowadzić do dużych powikłań taktycznych. Inne możliwości:
4.d4 lub
4.d3.
4...Gc5
Ta ostra kontynuacja została przed przeszło 100 lat odkryta przez grupę czeskich szachistów. Największe zasługi w jej rozpowszechnieniu w praktyce turniejowej miał
jednak Karel Traxler (1866-1936). Dlatego w teorii debiutów idea ta nosi jego nazwisko. Częściej grywa się
4...d5
usw.
5.Gxf7+!?
Jest to napewno solidniejsza kontynucja od ruchu
5.Sxf7
Gxf2+
ze skomplikowaną grą.
5...Ke7
6.Gd5
Ważną alternatywą jest
6.Gb3!?
Wf8
7.d3
d6
8.Ge3
(Lub
8.0-0
Gg4
9.Sf3
He8
10.Ge3
Hh5
11.Sbd2
Sd4
12.Gxd4
Gxd4
13.c3
Gb6
14.He2
Hg6
15.Gd1
i według Pińskiego białe stoją dobrze.)
8...Gxe3
(Po
8...He8
9.Gxc5
dxc5
10.0-0
Hg6
11.Sf3
Gh3
12.Se1
Wad8
13.Sd2
Sh5
14.Kh1
Gg4
15.f3
Ge6
czarne mają chyba wystarczające kontrszanse za pionka.)
9.fxe3
He8
10.Sc3
Hg6
11.Sf3
Hxg2
(11...Gg4!?)
12.Wg1
Hh3
13.Wxg7+
Kd8
14.Wg3
Hh5
15.He2
Gg4
16.0-0-0
z jasną przewagą białych, Elison-K.Werner, email 1999.
6...Wf8
Wieża broni przed groźbą Sg5-f7 i czarne przygotowują manewr hetmanem po Hd8-e8-g6 itd. Inne plany dla czarnych:
I. 6...Hf8 7.0-0 d6 8.c3 Sg4 9.Sf3 (Po 9.Hf3 Hxf3 10.Sxf3 Wf8 11.d4 exd4 12.Gxc6 bxc6 13.cxd4 Gb6 14.h3 Sh6 15.Gg5+ Ke8 16.Sbd2 Ga6 17.Wfc1 białe mają pionka więcej, choć czarne ze swoją parą gońców mają pewne kontrszanse.) 9...Gb6 10.d4 Sf6 11.Gxc6 bxc6 12.dxe5 Sxe4 13.Sbd2 z przewagą białych.
II. 6...He8 7.0-0 (7.d3 d6 8.Gxc6 bxc6 9.Ge3 Hg6 10.Sf3 Gxe3 11.fxe3 Hxg2 12.Wg1 Hh3 13.Wxg7+ Kd8 14.Wg3 Hh6 15.He2 Sg4 16.h3 Sf6 17.Sbd2 Ga6 18.0-0-0 Ke7 i teraz białe w partii Anand-Bielawski, Linares 1991, powinny grać 19.Wdg1 z lepszymi perspektywami.) 7...d6 8.c3 Gg4 9.Sf3 Hh5 10.d4 Gxf3 11.gxf3 Gb6 12.Kh1 g5 13.Wg1 h6 14.Gxc6 bxc6 15.Ge3 Wag8 16.Sd2 Hh4 17.Sc4 exd4 18.cxd4 g4 19.e5 Sd5 20.He2 Sxe3 21.exd6+ cxd6 22.Hxe3+ Kd7 23.Hf4 Gc7 24.Wxg4 Wxg4 25.Hxg4+ Hxg4 26.fxg4 We8 27.Wd1 d5 28.Se3 Gf4 29.Wd3 z wygraną pozycją białych, Van de Wynkele-Cluyts, Bilzen 2004.
III.
6...d6
7.c3
He8
8.d4
(8.d3
Wf8
9.0-0
Gg4
10.Gxc6
bxc6
11.Sf3
Hg6
12.Sbd2
Sh5
13.Sh4
Gxd1
14.Sxg6+
hxg6
15.Wxd1
Gxf2+
16.Kf1
Gg3+
17.Kg1
Gf2+
18.Kf1
Gg3+
z wiecznym szachem)
8...exd4
(8...Gb6
9.Hd3
h6
10.Sf3
Hg6
11.Sh4
Hh5
12.Sf3
Gg4
13.Gxc6
bxc6
14.h3
Gxf3
15.gxf3
Whf8
16.dxe5
Hxe5
17.Ge3
Wab8
18.Sd2
Gxe3
19.Hxe3
Hb5
20.b3
Sh5
21.Wg1
g5
22.h4
Sf4
23.hxg5
hxg5
24.e5
Hxe5
25.Wxg5
Hxe3+
26.fxe3
Sd5
27.Kf2
Sxc3
28.Wc1
Sxa2
29.Wxc6
Wb7
1/2-1/2 Wademark-Wedberg, Eksjo 1978)
9.cxd4
Sxd4
10.Sc3
Hh5
11.Hd3
Wf8
12.b4
Gb6
13.Sa4
(13.Ge3!?
)
13...Sc6
14.Sxb6
axb6
15.Hc3
h6
16.Sf3
Gg4
ze skomplikowaną pozycją, Karpow-Bielawski, Moskwa 1983.
7.0-0
Inną możliwością jest
7.Sf3.
Zobaczmy:
7...d6
(7...He8
8.c3
d6
9.d4
Gb6
10.h3
Hh5
11.Ge3
exd4
12.cxd4
Sxd5
13.exd5
Hxd5
14.Sc3
Hc4
15.He2
Hxe2+
16.Kxe2
Gf5
17.a3
Wae8
i czarne nie mają żadnych kłopotów. Lub
7...Sd4
8.Sxd4
Gxd4
9.0-0
c6
10.c3
Gb6
11.Gb3
Sxe4
12.d4
exd4
13.He1
d5
14.f3
dxc3+
15.Kh1
cxb2
16.Gxb2
Ge6
17.fxe4
Wxf1+
18.Hxf1+-
Müllner-Engelhardt, korespondencyjna 1975/76.)
8.c3
(Lub
8.d3
Gg4
9.c3
He8
10.Ge3
Hg6
11.Gxc5
Gxf3
12.Gxd6+
cxd6
13.gxf3
Hg2
14.Wf1
Sh5
15.Sd2
Sf4
16.Hc2
Wac8
17.Gxc6
Wxc6
18.0-0-0
z nieco lepszymi szansami białych, Gunay-Kilic, Kusadasi 2004.)
8...Gg4
9.Gxc6
bxc6
10.d4
Gb6
(Po
10...exd4
11.cxd4
Gxf3
12.gxf3
Gb6
13.Ge3
Hd7
14.Sd2
Wae8
15.Hc2
z planem 0-0-0 białe mają dobre szanse.)
11.Hd3
exd4
12.cxd4
Kd7
13.Ge3
z lepszymi perspektywami białych, Biełow-Mazukiewicz, Kisłowodsk 1962.
7...d6
Czarna chcą oczywiście zakończyć szybko rozwój. Zobaczmy inne ruchy:
I. 7...He8 8.c3 d6 9.d4 Gg4 (9...Gb6 10.Ge3 h6 11.Sf3 Gg4 12.Sbd2 Sxd5 13.exd5 Sd8 14.dxe5+- Goldenberg-Mengus, Val d'Isere 2004) 10.Gxc6 Gxd1 11.Gxe8 Ge2 12.dxc5 Gxf1 13.cxd6+ cxd6 14.Kxf1 Waxe8 15.Sd2 h6 16.Sgf3 g5 17.b3 Wf7 18.Ga3 Ke6 19.Wd1 z korzystniejszą końcówką, co wystarczyło później do zwycięstwa, Paoli-Cappello, Włochy 1968.
II.
7...h6
8.Sf3
d6
9.Gxc6
bxc6
10.d4
exd4
11.Sxd4
Kf7
12.Sc3
Kg8
13.f3
(Nie można
13.Sxc6?
He8
14.Sd5
Sxd5
15.exd5
Ga6-+
R.Fischer-Henry, San Francisco 1964.)
13...Wb8
14.Sa4
Gb6
15.Sxb6
Wxb6
16.b3
z przewagą białych.
8.c3
Oczywiście na uwagę zasługuje także
8.h3
h6
(8...He8
9.c3
Hg6
10.d4
exd4
11.cxd4
Sxd4
12.Ge3
h6
13.Gxd4
Gxd4
14.Hxd4
Hxg5
15.Sc3
Gxh3
16.e5
Sxd5
17.Hxd5
Ge6
18.Hxb7
dxe5
19.Hxc7+
Kf6
20.Se4+
1-0 H. Schmidt,-Arduengo, playchess.com 2004)
9.Sf3
g5
(Według Euwego białe po
9...He8
10.Gxc6
bxc6
11.d4
exd4
12.We1
mają nieco lepszą pozycję.)
10.Gxc6
bxc6
11.d4
exd4
12.Sxd4
Kf7
13.Ge3
He8
14.Sc3
Kg8
(Po
14...Sxe4
15.Hd3
d5
16.Wae1
a5
17.Sdb5
białe dysponują silną inicjatywą.)
15.Hd3
a5
16.Wfe1
Ga6
17.Hd2
Sxe4
18.Sxe4
Hxe4
19.Sf3
Hd5
20.Gxc5
Hxd2
21.Sxd2
dxc5
22.We6
Wad8
23.Se4
Gc4
24.Wg6+
Kh7
25.Wxc6
Gd5
26.Wxc7+
Kg6
27.Sxc5
Wc8
28.Wxc8
Wxc8
29.b4
axb4
30.Sa6
Wc4
31.Wb1+-
Sarakauskas-Leniart, Warszawa 2005.
8...Gg4
Często czarne grają najpierw
8...h6
9.Gxc6
(9.Sf3
Gg4
10.d4
exd4
11.Gxc6
bxc6
12.cxd4
Gb6
13.Sbd2
He8
14.e5
dxe5
15.h3
Gxf3
16.Sxf3
Wd8
17.Hc2
Gxd4
18.Sxd4
Wxd4
19.Ge3
Wd6
20.Gc5
z wygraniem jakości)
9...Gg4
10.Sf3
bxc6
11.d4
Gb6
(11...Gxf3
12.gxf3
Gb6
13.Sa3
We8
14.dxe5
dxe5
15.Sc4
Hxd1
16.Wxd1
Kf7
17.Ge3
g5
18.h3
Kg6
19.Kh2
Kf7
20.a4
Gxe3
21.Sxe3
Wad8
22.Wxd8
Wxd8
23.Wd1
Wxd1
24.Sxd1
z przewagą pionka w końcówce, Muzyczuk-Szipanowa, Nikołajew 2000)
12.Sbd2
(12.We1
He8
13.Sbd2
Hh5
14.dxe5
dxe5
15.b3
Gxf3
16.Sxf3
Sg4
17.Ge3
Wad8
18.He2
Wxf3!
19.Hxf3
Hxh2+
20.Kf1
Sxe3+
0-1 Vujcic-Krnic, Split 2004)
12...exd4
13.cxd4
He8
(Pozycja po
13...Gxd4
14.Sxd4
Gxd1
15.Sxc6+
Kd7
16.Sxd8
Ge2
17.We1
Ga6
18.e5
dxe5
19.Sb3
Kxd8
20.Sc5
Gc4
21.Wxe5
jest korzystniejsza dla białych.)
14.e5
dxe5
15.dxe5
Sd5
16.b3
z groźbą Gc1-a3+ i przewagą białych.
9.Hb3
W partii Szabałow-I.Iwanow, USA 1996, nastąpiło:
9.He1
h6
10.d4
Gb6
(Korzystny dla białych jest wariant po
10...exd4
11.Gxc6
bxc6
12.e5
Sd5
13.h3
Gf5
14.b4
Gb6
15.c4
itd.)
11.h3
hxg5
12.hxg4
Hd7
13.Sa3
Hxg4
14.f3
Hh5
15.Sc4
g4
16.Sxb6
axb6
17.Hg3
exd4
18.Gxc6
bxc6
19.cxd4
gxf3
20.gxf3
g5
i uzgodniono remis.
9...h6
Dalszym analizom poleca się ruch
9...Gb6!?
10.d4
Białe muszą zakończyć rozwój swego skrzydła hetmańskiego. Bliżej powinno zająć się
analizą ruchu
10.Hxb7!?
Wb8
11.Hxc6
Gd7!
(Słabe jest
11...hxg5?
12.Ha6
Gd7
13.He2
Gg4
14.He1
Sxd5
15.exd5
Kf7
16.b4
Gb6
17.a4
z przewagą białych.)
12.Se6
Gxc6
13.Sxd8
Gxd5
14.exd5
Wbxd8
15.b4
Gb6
16.a4
a6
17.d3
Sxd5
i
białe mają pionka więcej, ale także problemy ze swym nierozwiniętym skrzydłem hetmańskim. Czarne mają za pionka aktywną grę.
10...Gb6
Korzystne dla białych jest
10...exd4
11.Gxc6
bxc6
12.cxd4
Gxd4
13.Sf3
Gxf3
14.Hxf3
itd.
11.h3
hxg5
11...Gd7
nie wygląda dobrze po
12.Gxc6
bxc6
13.Sf3
Sh5
14.Hd1
He8
i teraz:
15.Sh4
(15.dxe5
dxe5
16.b3
Wf6
17.Ga3+
Kd8
18.Sbd2
Sf4
19.Sc4
Hg6
20.Hxd7+
Kxd7
21.Sfxe5+
Ke6
22.Sxg6
Wxg6
23.Kh1
Wd8
24.Gc1
Se2
25.Kh2
Sxc3
26.f4
z jasną przewagą białych)
15...Sf4
16.Kh2
g5
17.Gxf4
gxh4
18.Gxh6
Wg8
19.f4
exf4
20.Gxf4
Hg6
21.He2
Waf8
22.Kh1
Gxh3
23.gxh3
Wxf4
24.Sd2
Wxf1+
25.Wxf1
Hg3
26.Hf3
Hxf3+
27.Sxf3
c5
28.Sxh4
i białe uzyskały korzystniejszą końcówkę, Rasmussen-Lilja, Kopenhaga 2000.
12.hxg4
Hd7
13.Gxc6
bxc6
14.Hd1
Hxg4
Nie poleca się
14...Sxe4
15.f3
Sf6
16.Gxg5
i białe stoją lepiej.
15.Hxg4
Sxg4
16.Gxg5+
Kd7
17.Ge3
i według Euwego nie ma wątpliwości, że białe mają pionka więcej i tym samym lepsze szanse.
Podsumowanie: Jeśli białe decydują się na ruch skoczkiem 4.Sg5 to muszą się oczywiście liczyć z wypadem gońca na c5. Teraz białe mają do wyboru dwie możliwości: bić skoczkiem lub gońcem. Po 5.Sxf7 Gxf2+ powstają bardzo ostre i skomplikowane pozycje z trudnymi do przewidzenia następstwami. Alternatywą jest więc bicie na f7 gońcem, co wygląda solidniej. Nie można zaprzeczyć, że czarne mają za pionka pewne kontrszanse. Ale możliwości białych - po dokładnej grze - na uzyskanie przewagi są całkiem realne. Zamiast 6.Gd5 na uwagę zasługuje oczywiście 6. Gb3!? Także godne uwagi jest 10.Hxb7!? (zamiast 10.d4).