Partia 27

Obrona hetmańsko-indyjska [A45]

Carlsen - Pelletier
Biel 2008
[Jerzy Konikowski]

1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 b6 4.g3 Ga6 5.Hc2 Gb7

Inną możliwością jest 5...c5.

6.Gg2 c5 7.d5!?

Interesująca idea: białe ofiarowują pionka za inicjatywę. Główny wariant powstaje po 7.0-0.

7...exd5 8.cxd5 Sxd5 9.0-0 Ge7 10.Wd1 Sc6

W pojedynku Carlsen-Anand, Mainz 2008, mistrz świata wybrał inny plan rozwoju 10...Hc8 i po dalszym 11.e4 Sc7 (Po 11...Sb4 12.Hc3 0-0 13.a3 S4c6 14.Gf4 d6 15.Gxd6 Gxd6 16.Wxd6 Hc7 17.Wd1 Sd7 pozycja jest mniej więcej wyrównana, Bielawski-Chalifman, Bazna 2007.) 12.Sc3 0-0 13.e5 Se6 14.Sd5 Gxd5 15.Wxd5 Sc6 16.He4 Hb7 17.a3 Sa5 18.Sh4 Sb3 19.Sf5 Wae8 20.Ha4 Sxa1 21.Wxd7 Hb8 22.Sxe7+ Wxe7 23.Wxe7 Hxe5 24.Gf1 Hd5 25.Hd7 Hb3 26.Hxa7 Hd1 27.Ge3 Sc2 czarne uzyskały wystarczające kontrszanse i partia zakończyła się ostatecznie pokojowo.

11.Hf5

Grywano też 11.Ha4

11...Sf6 12.e4 d6

Dopuszcza do nacisku białych na linii d. Lepiej wygląda 12...g6!? np. 13.Hf4 0-0 14.e5 Sh5 15.Hg4 d5 16.exd6 Gxd6 (Słabe jest 16...Gf6? 17.Sc3 Sd4 18.Sxd4 Gxg2 19.Sf5 Gc6 20.d7 Hc7 21.Sd5 Gxd5 22.Wxd5 Wfd8 23.Ge3 Gxb2 24.Sh6+ Kf8 25.Wad1 Gg7 26.Wxh5! gxh5 27.Hf5 1-0 Carlsen-Iwańczuk, Monte Carlo 2007, Amber-rapid.) 17.Sc3 Hb8 18.Hh4 Sd4 19.Sxd4 cxd4 20.Sd5 Ge5 21.Gh6 We8 22.Se7+ Kh8 23.Sc6 Gf6 24.Sxb8 Gxh4 25.Gxb7 Waxb8 26.Gc6 Wec8 27.Gf3 Gf6 28.g4 Sg7 29.Gf4 Se6 30.Gxb8 Wxb8 31.Wac1 Kg7 32.Kf1 Wd8 33.Wc4 d3 34.b3 Gg5 35.a4 d2 36.Ge4 Kf6 z rekompensatą za jakość, Le Roux-Monroy, Guingamp 2008.

13.e5 Hd7

Czarne chcą wymianą hetmanów osłabić nacisk białych figur, ponieważ po 13...g6 14.Hc2 Sb4 15.Hb3 mogłyby ze swym królem w centrum mogą mieć problemy.

14.Hxd7+ Sxd7 15.exd6 Gf6 16.We1+ Kf8

Odejście w drugą stronę daje białym też małą przewagę: 16...Kd8 17.Sg5 Gxg5 18.Gxg5+ f6 19.Gd2 Wb8 (19...We8 20.Sa3 Wxe1+ 21.Wxe1 Sde5 22.f4 Sd3 23.Gxc6 Gxc6 24.We7 ze znaczną przewagą białych) 20.Sa3 Sce5 21.Gc3 Gxg2 22.Kxg2 i wolny pionek d6 może stworzyć czarnym problemy.

17.Sc3 Sb4 18.Gg5 Sc2

Ta pozycja jest znana w praktyce turniejowej. W partii Barejew-J.Polgar, Elista 2007, czarne wybrały inny plan: 18...Gxf3 19.Gxf3 Wd8 20.Gxf6 Sxf6 21.We7 Sc2 22.Wd1 Sd4 23.Kg2 g6 (Korzystne dla białych byłoby 23...Wd7 24.Wxd7 Sxd7 25.We1 z silną groźbą We1-e7!) 24.Wxa7 Wxd6 25.Ge2 (25.b4!?) 25...Kg7 (25...Wd7 26.Wxd7 Sxd7 27.Sb5 z przewagą białych) 26.Gc4 Wd7! (26...Wf8 27.Wb7!) 27.Wxd7 Sxd7 28.We1 z przewagą białych i późniejszym ich zwycięstwem.

19.We7!?

Odważna decyzja. Można przypuszczać, że ten ruch został przygotowany przez Carlsena w analizie domowej.

19...Gxf3

Można było zabić wieżę? Po ewentualnym 19...Gxe7 20.dxe7+ (Lub 20.Gxe7+ Kg8 21.Wd1 f6 ze skomplikowaną pozycją.) 20...Ke8 21.Wc1 f6 (21...h6 22.Gh4 g5 23.Wxc2 gxh4 24.We2 hxg3 25.Sb5!+-) 22.Wxc2 fxg5 23.We2 g4 24.Sb5 białe miałyby z pewnością rekompensatę za jakość.

20.Gxf3 Gxg5 21.Wxd7 Wd8 22.Wxd8+ Gxd8

Pozycja się uprościła, ale białe są lepiej rozwinięte i wolniak d6 krępuje siły czarnych. Białe mają w tej pozycji małą przewagę.

23.Wd1 Sd4 24.Gg2 h5 25.a4 a6 26.Gb7 Wh6 27.d7 Wd6 28.Gc8

Wolnego pionka trzeba tak długo zachować, ile to jest możliwe.

28...Sf3+ 29.Kg2 Wxd1 30.Sxd1 Se1+ 31.Kf1 Sf3 32.h4 Ke7 33.Se3 g6 34.Gxa6

Pionek d7 byłby wobec groźby Sf3-e5  i tak nie do utrzymania. Większość szachistów uzgodniłaby w podobnej pozycji remis. Ale Magnus chce sprawdzić technikę gry przeciwnika w powstałej końcówce.

34...Kxd7 35.Ke2 Se5

Po 35...Sd4+ 36.Kd3 białe stałyby nieco lepiej.

36.f4 Sg4 37.Gb5+ Ke7 38.Sd5+ Kd6 39.Gc4 Sh6 40.Se3 Gf6 41.Gd3 Gd8

Logiczniej wyglądało 41...Gd4!? aby zachować gońca na diagonali a1-h8, np. 42.Sc4+ Kc7 43.Ge4 Sf5!? 44.Gxf5 gxf5 i mimo słabości czarnych pionków na prawej stronie nie widać, jak białe mogą to wykorzystać. Przede wszystkim król nie może zbyt daleko odejść wobec groźby Gd4-f2. Zobaczmy przykładowy wariant: 45.b3 Kc6 46.Kf3 Kc7 47.Sa3 Kd6 48.Sc2 Kd5 49.Se3+ Gxe3 50.Kxe3 Kc6 51.Kd3 b5 52.axb5+ Kxb5 53.Kc3 Kb6 54.Kc4 Kc6 55.Kd3 Kd5 z remisową pionkówką.

42.Kf3 Sg4?

Czarne zdecydowały się na oddanie pionka, licząc na szczęście w końcówce z różnobarwnymi gońcami. Carlsen udowodni, że była to błędna decyzja. Można było tymczasem po 42...Gf6!? prosto trzymać pozycję.

43.Sxg4 hxg4+ 44.Kxg4

Plan białych polega na stworzeniu sobie wolnego pionka na skrzydle królewskim.

44...Ke6 45.Gc4+ Ke7 46.Kf3 f5

Nie można było wpuścić króla na e4.

47.Ke2 Kf8 48.Kd3 Gf6 49.b3 Gb2?

Nie jest łatwo bronić przy tykającym zegarze nieco gorszej pozycji. Ruch w partii jest pasywny. Dlatego czarne powinny wybrać taki wariant: 49...Ke7 50.Gg8 Gd4 51.Kc4 Gf2 52.Kb5 Kd6 53.Gh7 Kc7 54.Gxg6 Gxg3 55.h5 Gxf4 56.Gxf5 i nie widać, jak białe mogą zrealizować jednego plusa.

50.Gd5 Ga3 51.Kc4 Gb4 52.Kb5 Ga5 53.Gc4 Ke7 54.Kc6 Kf6 55.Gd3 Kf7

Po 55...Ke6 białe miałyby silną ripostę 56.g4! fxg4 57.Gxg6 g3 (57...Kf6 58.Ge4 Kg7 59.Kb5 Kh6 60.f5 g3 61.Gc6 Kh5 62.Gf3+ Kh6 63.Kc6 Kg7 64.h5 Kf6 65.h6 Gd2 66.h7 Kg7 67.Kxb6+-) 58.Ge4 Kf6 59.h5 Kg7 60.f5 Kg8 61.Gd5+ Kg7 62.Kb7 i czarne są w zugzwangu. Ruch w partii też nie może uratować czarnych z opresji.

56.h5 gxh5 57.Gxf5 Kf6 58.Ge4 Kg7 59.Gf3 Kh6 60.Kb5 Kg6 61.Gd1 Kh6 62.Ge2 Kg6 63.Gf3 Kh6 64.Gc6
i 1-0, gdyż czarne są w sytuacji bez wyjścia: 64...Kg6 65.Ge8+ Kh6 66.Gf7 ze stratą pionka. Carlsen pokazał w tej partii fantastyczną technikę gry w pozornie równej końcówce.