Partia 26

Gambit hetmański

Topałow - Anand [D56]
Sofia 2010, 12 partia meczu
[Jerzy Konikowski]

Ostatnia i decydująca partia. Zwycięzca miał szansę uniknięcia dodatkowych pojedynków. Anand zaskoczył Topałowa rzadko spotykanym otwarciem. Obrona Laskera czarnymi nigdy nie stała na szachownicy mistrza świata. Białe nie uzyskały żadnej przewagi debiutowej. W dalszej grze Topałow grał słabo i partie ostatecznie przegrał. Końcowy wynik 6.5:5.5 dla obrońcy tytułu.

1.d4 d5 2.c4 e6

Nowinka w meczu, gdyż Anand w Sofii tak jeszcze nie grał.

3.Sf3 Sf6 4.Sc3 Ge7 5.Gg5 h6 6.Gh4 0-0 7.e3 Se4

Obrona Laskera jest dość rzadkim gościem na salonach turniejowych, gdyż zaliczana jest do mniej ambitnych otwarć. Czarne nie mają bowiem wielkich aspiracji, jak po serii wymian uprościć pozycję i utrzymać równowagę w fazie debiutowej. Partie często kończą się remisem. Jako moment zaskoczenia obrona może sprawić białym problemy. Widocznie na to liczył Anand. Sam kiedyś propagowałem tę obronę i opublikowałem na ten temat kilka artykułów w prasie polskiej i niemieckiej, ostatnio w Rochade Europa 4/2004.

8.Gxe7 Hxe7 9.Wc1

Po 9.Hc2 czarne powinny bez większych kłopotów uzyskać równą grę: 9...Sxc3 10.Hxc3 dxc4 11.Gxc4 b6 12.0-0 Gb7 13.Ge2 c5 14.dxc5 Wc8 15.b4 bxc5 16.b5 a6 17.a4 axb5 18.axb5 Sd7 19.Wfc1 Sb6 20.Sd2 c4 21.Wxa8 Gxa8 22.Hd4 Hc5=.

9...c6 10.Ge2 Sxc3 11.Wxc3 dxc4 12.Gxc4 Sd7 13.0-0 b6

Czarne przygotowują c6-c5. Innym planem jest 13...e5 np. 14.Gb3 e4 15.Sd2 Sf6 z szansami na równą grę.

14.Gd3 c5 15.Ge4 Wb8 16.Hc2 Sf6

W partii Chalifman-Jusupow, Niemcy 1992, czarne wybrały inny plan: 16...a5 17.Wc1 (17.Wd1 Gb7 18.Gxb7 Wxb7 19.a3 We8 20.h3 e5 21.He4 Wbb8 22.dxe5 Sxe5 23.Hxe5 Hxe5 24.Sxe5 Wxe5= Van Wely-Azmajparaszwili, Calvia 2004) 17...Gb7 18.Gxb7 Wxb7 19.dxc5 Sxc5 20.Se5 Hf6 21.Sd3 Wd8 22.Sxc5 bxc5 23.He2 Wbd7 24.W3c2 c4=.

17.dxc5 Sxe4 18.Hxe4 bxc5

Pozycja się uprościła. Czarne zostały z izolowanym pionkiem c5, za którego mają swobodną grę.

19.Hc2

Prawdopodobnie nowy ruch. W partii Kulaots-M.Grabarczyk, Dania 2008, nastąpiło19.b3 Gb7 20.Hf4 Gxf3 21.Hxf3 Wfd8 22.Wfc1 Wd2 23.W1c2 Wbd8 24.g3 Wxc2 25.Wxc2 Wd5 26.Kg2 Hd6 27.h4 a6 i po kilku jeszcze posunięciach uzgodniono remis.

19...Gb7 20.Sd2 Wfd8

Pośrednio broni pionka c5.

21.f3

21.Wxc5?? Wxd2!-+ 

21...Ga6 22.Wf2

Lepiej wyglądało 22.Wc1!? 

22...Wd7 23.g3?

Osłabia niepotrzebnie pozycję królewskiego skrzydła, co później będzie wykorzystane przez mistrza świata. Ostrożniejsze było 23.Sb3!? i po 23...Wbd8 24.Wd2 Wxd2 25.Sxd2 Wd5 z równymi szansami.

23...Wbd8 24.Kg2 Gd3 25.Hc1 Ga6 26.Wa3 Gb7

Goniec będzie teraz aktywnie działać na diagonali a8-h1.

27.Sb3 Wc7 28.Sa5 Ga8 29.Sc4

Skoczek zablokował pionka c5, ale teraz czarne przystępują do aktywnych działań w centrum z wykorzystaniem siły gońca.

29...e5 30.e4 f5! 31.exf5

Zasługiwało na uwagę 31.Sd2!? 

31...e4 32.fxe4?

A to już decydujący błąd, gdyż czarne wprowadzają do gry hetmana i uzyskują silny atak. Jedyne było 32.We3 exf3+ 33.Kg1 i białe jeszcze się bronią, choć czarne stałyby lepiej.

32...Hxe4+ 33.Kh3 Wd4 34.Se3 He8!

Nad pozycją białych pojawiły się wyraźnie czarne chmury.

35.g4 h5 36.Kh4

36.g5 He4-+ 

36...g5+!

Anand w swoim żywiole. Wygrywało też 36...Hd8+!? 

37.fxg6 Hxg6 38.Hf1 Wxg4+! 39.Kh3 We7 40.Wf8+ Kg7

Do zwycięstwa prowadziło także 40...Kh7 41.Wh8+ Kxh8 42.Hf8+ Hg8 43.Hxe7 Hc8 44.Hf6+ Kg8-+.

41.Sf5+ Kh7 42.Wg3 Wxg3+ 43.hxg3 Hg4+ 44.Kh2 We2+ 45.Kg1 Wg2+ 46.Hxg2 Gxg2

Czarne zdobyły materiał i reszta jest już prosta.

47.Kxg2 He2+ 48.Kh3 c4 49.a4 a5 50.Wf6 Kg8 51.Sh6+ Kg7 52.Wb6 He4 53.Kh2 Kh7 54.Wd6 He5 55.Sf7 Hxb2+ 56.Kh3 Hg7
i białe poddały się. W ten sposób Anand obronił tytuł mistrza świata! 0-1