Jakie szanse może mieć młody zawodnik przeciwko rutynowanemu przeciwnikowi? Jedną możliwością jest dobra znajomość otwarcia. Innym sposobem jest zastosowanie jakiegoś ostrego wariantu, czy nawet gambitu. Element zaskoczenia ma wielkie znaczenie i nawet silniejszy zawodnik może się pogubić.
Międzynarodowe festiwale w Augustowie były za moich młodzieńczych czasów jedyną imprezą, w której można było się zmierzyć z "gwiazdami" polskich szachów. Przygotowując się do meczu z "Legionem" Warszawa przypuszczałem, że spotkam się z byłym mistrzem Polski i olimpijczykiem Kazimierzem Platerem.
Mój przeciwnik po 1.e4 grał tylko obronę Pirca. Postanowiłem zagrać ostry wariant trzech pionków. Na przygotowanie poświęciłem wiele godzin. Opłaciło się. Wygrałem efektowną partię, a niektóre analizy okazały się niezwykle cenne, co wykorzystałem po latach w artykułach i książkach.
Partia 9
1.e4 d6 2.d4 Sf6 3.Sc3 g6 4.f4
Agresywny plan. Białe stwarzają silne centrum pionkowe z zamiarem przygotowania ataku na króla. Kontratak czarnych polega na przeprowadzeniu uderzeń c7-c5 lub e7-e5.
W obecnej praktyce turniejowej spotyka się częściej 5...c5.
6.e5
Silną alternatywą jest 6.Gd3.
6...Sfd7
7.h4
Konsekwentnie, ale białe muszą uważać, aby przeciwnikowi nie udało się otworzyć gry w centrum, gdyż wtedy ich monarcha byłby narażony na niebezpieczeństwo.
Ruch w tekście prowadzi w zasadzie do
remisu, oczywiście przy poprawnej grze czarnych. Jeśli białe chcą grać o
przewagę, to trzeba zdecydować się na
9.Hxd4!?
dxe5
10.Hf2
e4
11.Sxe4
Sf6
12.Sxf6+
exf6
(12...Gxf6
13.hxg6
hxg6
14.Sg5+/-)
13.hxg6
We8+
14.Ge2
fxg6
15.Gd2
He7
16.Kf1
z szansami na atak. Białe mają jasny plan: Wa1-e1, Gd2-c3, Hf2-h4 itd.
9...dxc3
10.gxf7+
Wxf7
11.Gc4
Sf8
12.Gxf7+
Kxf7
13.Sg5+
Kg8
14.Hh5
Krytyczna pozycja tego wariantu. Czarne nie znały jego subtelności, co szybko doprowadziło do nieszczęścia.
14...cxb2??
Przegrywający błąd. Trzeba było się pogodzić z remisem po 14...h6! 15.Hf7+ Kh8 16.Hb3 (Radziecki analityk Mojsiejew zalecał w tamtych czasach 16.f5??, ale przygotowując się do tej partii znalazłem odpowied 16...Ha5! z wygraną czarnych. Moja rada: nigdy nie przyjmujcie na ślepo wskazań znanych szachistów. Każdą analizę trzeba dokładnie sprawdzić!) 16...Ha5 17.Sf7+ 1/2-1/2 Barczay-Toth, Budapeszt 1970.
Problematyczne jest 14...dxe5 15.Hf7+ Kh8 16.Sxh7 Sxh7 17.Hg6 Kg8 (17...Hg8 18.Wxh7+ Hxh7 19.He8+ z remisem) 18.Hxh7+ Kf8 19.Hh8+ Gxh8 20.Wxh8+ Kf7 21.Wxd8 Sc6 22.Wh8 Kg7 23.We8 (Dlaczego białe nie grały 23.Wh5!) 23...Kf7 24.Wh8 Kg7 25.We8 i podpisano remis, Szirow-Smirin, Odessa 2007. Podejrzewam, że partnerzy uzgodnili wynik jeszcze przed partią.
Natomiast słabe jest
14...Ha5?
15.Hf7+
Kh8
16.Sxh7!
cxb2+
17.Kf1
Hb5+
(17...Sxh7
18.He8+
Gf8
19.Hxf8#)
18.c4
Sxh7
19.cxb5
bxa1H
20.He8+
Gf8
21.Hxf8#.
15.Hf7+
Kh8
16.Gxb2
Ha5+
Po
16...h6
nastąpi
17.Wxh6+!
Gxh6
18.e6+
z matem.
17.c3
Ha4
Uniemożliwia roszadę, ale jednocześnie
czarną tracą kontakt z ósmą linią, co zostanie natychmiast wykorzystane. Po
17...Hb6
18.0-0-0
Sbd7
19.exd6
He3+
20.Kb1
Se5
21.fxe5
Hxg5
22.dxe7
Hf5+
23.Hxf5
Gxf5+
24.Ka1
Se6
25.Whf1
Gg4
26.Wd7
partia czarnych byłaby także nie do uratowania.
18.Sxh7!
He4+
18...Sxh7
19.Hg6+-
19.Kf2
Hc2+
19...Sxh7
20.He8+
Gf8
21.Hxf8#
20.Ke3
Hxh7
21.Wxh7+
1-0 (Opracowanie na bazie mojego
artykułu w Magazynie Szachista, sierpień 2004, pt. "O repertuarze debiutowym").